Wat als je opdrachtgever je zomaar aan de kant zet?

Zeker op dit moment prijs ik me gelukkig met een aantal vaste opdrachtgevers waarvoor ik al langere tijd lessen of trainingen geef. Ook voor mij zijn er vanwege Corona veel dingen weggevallen: lezingen en live trainingen zijn allemaal geannuleerd. Maar mijn vaste opdrachtgevers bieden nu hun lessen en activiteiten online aan, en samen met mijn coachingsactiviteiten zorgt dat ervoor dat ik me momenteel goed kan redden.

Het was dus een nogal onaangename verrassing dat 1 van die opdrachtgevers begin dit jaar totaal onverwachts de samenwerking wilde beëindigen. Te meer daar we twee weken ervoor nog data hadden kortgesloten. Een contract was er nog niet, daar was deze opdrachtgever wel vaker nogal laat mee, maar in mijn beleving hadden we wel degelijk een afspraak. Ik heb daarom contact opgenomen met de Kunstenbond (waarvan ik lid ben) voor advies. Zij gaven aan dat er hier wel degelijk sprake zou kunnen zijn van een overeenkomst, en koppelden mij aan een gespecialiseerde advocaat.

Juridisch getouwtrek

Een periode van juridisch getouwtrek volgde: opdrachtgever ontkende in alle toonaarden dat er een overeenkomst was terwijl ik, op basis van een groot aantal mails en documenten, liet zien waarom ik dat anders zag. Uiteindelijk stond ik voor de keuze om al dan niet naar de rechter te stappen. Geen gemakkelijke beslissing, omdat ik inmiddels ook flinke juridische kosten had gemaakt en een gang naar de rechter opnieuw een langdurig en kostbaar traject zou zijn. Maar ik voelde dat ik het er niet bij wilde laten zitten. Er zijn al zoveel creatieven die door opdrachtgevers onjuist behandeld worden, en dat zal niet veranderen als er niet af en toe iemand is die er tegenin gaat.

Het was een hele opluchting toen mijn voormalig opdrachtgever op het allerlaatste moment toch over de brug kwam en mij een schadevergoeding aanbood voor de misgelopen inkomsten. Voor mij was dat, naast een hoop geld, vooral ook een stuk erkenning. Immers: als ze van mening waren dat de rechter hun gelijk zou geven, zouden ze nooit over de brug gekomen zijn. Door dit hele traject heb ik een aantal dingen geleerd over overeenkomsten en afspraken. Ik kan me voorstellen dat ze ook voor jou waardevol zijn:

1. Leg afspraken vast

Veel mensen weten dat een mondelinge overeenkomst in principe net zoveel waard is als een schriftelijke. Dat klopt ook. Maar als je het met elkaar oneens bent, geldt het credo “wie eist, bewijst”. Als jij degene bent die naar de rechter stapt omdat je wilt dat een opdrachtgever een mondelinge afspraak nakomt, is het aan jou om aan te tonen dat die afspraak daadwerkelijk gemaakt is. Dat hoeft niet per se via een contract, een e-mail met daarin de afspraken (die door de ander zijn bevestigd!) werkt ook.

2. Een opzegtermijn is niet heilig

Veel opdrachtgevers nemen een opzegtermijn op in hun contract. Maar dat betekent niet automatisch dat een opdrachtgever ook zomaar de samenwerking kan beëindigen als het hem uit komt. In gevallen waarin jij als opdrachtnemer voor een langere periode tijd hebt gereserveerd voor de opdracht moet een opzegging wel redelijk zijn. Als jij bijvoorbeeld een reeks data hebt gereserveerd, waarop je dus geen ander werk kunt aannemen, wordt een maand opzegtermijn over het algemeen niet als redelijk beschouwd. Een rechter zal daar waarschijnlijk ook op die manier naar kijken.

3. De geschiedenis telt

Maar hoe zit het nu als je geen contract hebt? Kun je dan nergens aanspraak op maken? Gelukkig wel. In zo’n geval kijkt een rechter naar hoe er in het verleden gehandeld is. Als jij eerder altijd onder bepaalde voorwaarden werkte, mag je ervan uit gaan dat bij een volgende opdracht dezelfde voorwaarden gelden. Tenzij je expliciet iets anders hebt afgesproken.

4. Wat en wie

Juridisch gezien is niet alleen van belang WAT je hebt afgesproken, maar ook met WIE. Kort gezegd: was deze persoon bevoegd om zulke afspraken te maken of uitspraken te doen? Let er dus altijd op of je je wel tot de juiste persoon richt.

Heb jij wel eens een opdrachtgever gehad die plotseling de samenwerking beëindigde? Hoe reageerde je toen? Je verhaal is welkom in de reacties!