In Maart werden voor het eerst maatregelen aangekondigd om de verspreiding van het Corona-virus te beperken. Inmiddels zijn we alweer zo’n twee maanden verder, en ervaren we nog altijd dagelijks ernstige beperkingen door deze crisis in ons functioneren.
Ik zal me in dit Ezine niet wagen aan uitspraken over de zin en onzin van deze maatregelen. Ik heb er best een mening over, maar ben geen deskundige. Dus waarom zou mijn mening een publiek van ruim 5000 mensen (het aantal lezers van dit Ezine) moeten krijgen?
Waar ik wel wat over te zeggen heb, is ondernemerschap in de culturele sector. Sinds deze crisis is het nog duidelijker geworden dat er iets grondig moet gaan veranderen. Want de grote paniek die bij kunstenaars en artiesten uitbrak, maakt één ding glashelder. En dat is dat de meeste kunstenaars en artiesten veel te weinig verdienen.
Het feit dat velen van hen al een acuut probleem hebben als ze slechts een paar weken niet kunnen werken (in Maart was immers nog niet duidelijk hoe lang de Lock Down zou gaan duren), maakt duidelijk dat de gemiddelde creatief amper financiële reserves heeft. En dat dat voor een ondernemer niet acceptabel is.
Begrijp me niet verkeerd: ik bedoel dat beslist niet als kritiek naar deze creatieven. Het laat juist zien hoe belangrijk het is om als ondernemer een fatsoenlijk uurtarief te vragen voor je werk. Zodat je in staat bent om een buffer op te bouwen voor mindere tijden.
Dat zelfs gerenommeerde orkesten hun musici te weinig betalen, en gesubsidieerde musea lang niet altijd een vergoeding uitbetalen aan exposerende kunstenaars (om maar even twee voorbeelden te noemen) maakt dat het voor de meeste creatieven gewoon niet mogelijk is om hun onderneming op een verantwoorde manier te runnen.
Een punt dat dit nog onderstreept, is dat er kunstenaars en artiesten zijn die er door de noodvoorziening van de overheid (TOZO) eigenlijk op vooruit gaan. Zij krijgen (afhankelijk van de gezinssituatie) 1000 tot 1500 euro per maand uitgekeerd, terwijl ze in hun bedrijf vaak minder verdienden.
Dat gun ik ze van harte, maar is het niet heel krom dat erg (veelal hoogopgeleide) professionals zijn die er niet in slagen om een inkomen te vergaren dat boven de (door de overheid vastgestelde) bijstandsnorm ligt?
Juist in deze tijd is het essentieel dat kunstenaars en artiesten hun stem laten horen. Gezamenlijk. Door zich te verenigen of zich aan te sluiten bij bestaande platforms. Hoe meer mensen dat doen, hoe beter we in staat zijn om een sterke en éénduidige boodschap af te geven. Namelijk: dit moet veranderen.
Je reactie is welkom!
Er zijn gelukkig al heel veel culturele ondernemers die zich verenigen of die zich aangesloten zijn bij een platform, maar zorgwekkend blijft dat de regering de waarde van de culturele sector niet op waarde weet te schatten en zich ook niet goed verdiept in hoe de culturele sector precies in elkaar steekt. Bijv. een maatregel van 30 personen in een theater in juni, ongeacht de grootte van het theater is natuurlijk van de zotte en zorgt voor nog meer financiële ellende.
De lage waardering voor cultuur in combinatie met een overkill aan aanbod, zorgt ervoor dat de toch al niet rijk belegde boterham ook nog eens onder heel veel mensen verdeeld wordt. Vroeger speelden jeugdgezelschappen 350-400 voorstellingen per jaar en waren overal goede kunstmenu’s voor het onderwijs. Die zijn grotendeels wegbezuinigd, wijktheaters zijn/worden wegbezuinigd en nu mag je blij zijn als een gezelschap 50 voorstellingen haalt.
Subsidiegelden zijn overal aan banden gelegd en voor jonge makers is het extreem moeilijk om een plekje op de markt te veroveren.
Je kunt een goed cultureel ondernemer zijn met reële verkoopprijzen, maar daar red je het niet mee zonder een goed cultureel regeringsbeleid en te weinig speelplekken.
Ondanks dat we ons verenigen en ons o.a. via platforms laten horen, heb ik vooralsnog weinig vertrouwen in de toekomst als je de eenzijdige aanpak van Minister van Engelshoven ziet. Over wat er in Brabant gebeurt, maar niet te zwijgen! Jaren terug in de tijd en totaal geen waardering voor cultuur en voor wat er is opgebouwd.
Ben in juli a.s. 25 jaar als zelfstandige actief, grafisch vormgeefster en de afgelopen jaren als beeldend kunstenaar. De Tozo (BBZ regeling) is een lening die je krijgt, Men is al ruim 2,5 maand bezig om te kijken of ik hiervoor in aanmerking kom?
Dit gaat waarschijnlijk geen populair standpunt zijn maar naar mijn gevoel ligt het probleem bij de kunstenaars zelf. Er zijn nog te veel kunstenaars die hun werk voor een appel en een ei verkopen omdat ze al blij zijn om iets te verkopen zonder een business plan te hebben.
Deze situatie maakt dat kunstenaars die wel een realistische prijs vragen waarbij rekening gehouden wordt met algemene kosten, belastingen, huur van ruimtes, deelnames aan beurzen … door het publiek te duur worden gevonden.
Naar mijn gevoel moeten we dus zelf veranderen ipv te verwachten tot anderen iets voor ons veranderen. Des te meer kunstenaars een realistische prijs vragen des te sneller er iets zal veranderen.
Be the change you want to see!
Ha Kathleen, ik ben het met je eens, populair of niet! 😉 Wel denk ik dat de werkelijkheid complexer is. Zeker; kunstenaars moeten solidair zijn en niet te weinig vragen voor hun werk. Maar subsidies blijven belangrijk en daar ligt een taak voor de overheid.
Het is ook een punt dat veel mensen het kunstenaarschap zien als een leuke hobby en hebben daar dan een bijpassende prijs voor over. …
Ik kom heel veel mensen tegen bij exposities die schrikken van de prijs van mijn werk maar als ik uitleg wat ik daar allemaal voor doe en de uurprijs die ik daarvoor reken (nog niet eens alle uren) dan ontstaat er meer begrip. Daarnaast ben ik ZZP’er en moet mijn huur van mijn atelier, verzekeringen, afschrijving apparatuur en software abonnementen ook nog allemaal betalen. Om daar dan een normaal belegde boterham uit te halen dat is een grote uitdaging. Ik maak niet alleen vrij werk maar werk ook in opdracht en geef les, maar zelfs dan blijft kunst verkopen en ervan leven een grote uitdaging. Dus bijklussen met schilderen van een huis bijv. Ik kan het goed maar mijn hart ligt bij mijn kunst/glas.
Allereerst wil ik zeggen dat je gelijk hebt over dat er veel te weinig betaald wordt. Maar en dit is een mening die ik al een tijdje heb over cultuur en commercië, ik denk dat in beide werelden te veel egos rondlopen. En dat er te weinig gekeken wordt naar het elkaar gunnen. Mijn moeder heeft ooit gezegd toen ik nog amateur toneel deed, jonge als in de cultuur sector als acteur gaat begeven is het elleboog werk. Je moet voor jezelf op komen en niet jezelf laten ondersneeuwen. Daar moet ik mijn moeder helaas gelijk in geven. Ik ben nu fotograaf heb een opleiding genoten en ook daar is het dat mensen je het moeten gunnen. Maar wat er ook is en dit niet je niet zien als een aanval maar als een gezonde kritische noot. Heel veel mensen in de cultuur sector zijn bezig met hun respectievelijke kunst vorm maar het ondernemersbelang is vaak een ondergeschoven kindje. Wees je bewust van beide krachtvelden, ik noem een voorbeeld als je bij een huis voor de kunsten bent. Dan wordt er vaak heel grondig te werk gegaan over het muzikale of acteerwerk of andere in gegaan maar hoe ga je het in de markt zetten hoe kun eventuele samenwerkingsverbanden in het leven roepen. Hoe kan je het dusdanig vermarkten zonder de ziel te verliezen. Vanaf een heleboel jaren geleden toen ik met de actie schreeuw om cultuur ergens in 2007 A8 ook mijn schreeuw liet horen omdat ik vindt dat cultuur de ethische barometer is van de maatschappij. Maar ik moet ook bekennen dat, dat misschien ook voor de cultuur sector een boost moest gaan geven om zichzelf meer met een nieuwe mindset te gaan ontwikkelen. Zoals met commerciële ondernemingen in zee te gaan het elkaar gunnen het succes een kweekvijver voor jongeren en wat oudere jongeren te creëren. Casting agencies niet te veel macht geven maar er gezamenlijk iets moois van maken. Niet alleen maar een sterke voetnoot hebben in het westen van Nederland. Maar ook in het noorden, zuiden,oosten een sterke voet tussen de deur te creëren. En misschien ook sommige taboes te kunnen gaan doorbreken. Die er al liggen zoals hoe verhoudt zich de verloning tussen man en vrouw. Kortom ik ben het er mee eens dat cultuur meer geld verdiend maar ik zeg ook voor wat ik gezien heb is er ook intern een verandering nodig om zich te kunnen redden in de 21ste eeuw
Hallo Rogier, dank voor je reactie. Het is zeker nodig dat er ook vanuit de sector zelf kritisch gekeken wordt. Gelukkig is op veel opleidingen (waar ik ook lesgeef) de tegenstelling tussen artistiek en commercieel inmiddels minder prominent.
helemaal mee eens Maaike! Mijn businessmodel is, dat ik de huur van mijn studio in mijn hypotheek heb zitten, waardoor ik niet failliet ga nu mijn studio noodgedwongen tot september dicht blijft.
Ik kan me kapot ergeren aan andere studio s die voor minder geld of op basis van donatie nu online lessen geven.
Waarom voor minder? iedereen weet toch wat een business is? wat kosten zijn, tijd etc.
Het is een bescheidenheid die voortkomt uit angst overbodig te zijn. want als kunstenaar vecht je altijd om die ene plek…. wij kennen de zekerheid van een vast inkomen niet.
omdat ik zelf een business school heb gedaan, voordat ik danser mocht worden, denk ik vaak anders dan veel van mijn vrienden, ik denk ook in centen… maar angst speelt altijd een rol. angst kun je alleen doven als je veilig bent. en daar ben je gedeeltelijk zelf voor verantwoordelijk:” ik werk betaald of ik doe het niet!
de mensen die nu bij mij opzeggen of de lessen toch niet willen volgen omdat ze online zijn ( en het geld terugvragen of niet willen betalen), die hoeven wat mij betreft ook niet terug te komen. Ik wil werken met mensen die mij en mijn werk waarderen.
Maar ook ik moet bekennen: mijn tarieven zijn wel markt -conform, en dus te laag.
Ha Andrea, ja de ontwikkeling van het vele gratis aanbod is zeker zorgelijk. Er komen gelukkig ook al kritische stukken over. Daarin heeft elke maker een eigen verantwoordelijkheid: voor zichzelf EN voor het geheel.
Jammer dat je over hoger opgeleid spreekt, deze mensen zijn theoretisch opgeleid en niets hoger of meer dan een ander. Tip: heel mooi filmpje over dit onderwerp https://www.youtube.com/watch?v=_L2Lc-DYJRE
Hallo Anke, je hebt helemaal gelijk! Ik ben het er zeker mee eens, de term “hoger opgeleid”zit blijkbaar nog erg ingebakken in mijn vocabulaire.
Zo is het precies. Er zou iets moeten veranderen. Alleen duurt het proces heel lang en heeft het wellicht nog een crisis nodig voordat de politiek echt wakker wordt.
Ik ben fotograaf, met een specialisatie in dierenfotografie. Ik kan er niet van rondkomen. Een aantal jaar geleden had ik een discussie met collega’s binnen de vakvereniging en die vonden mijn tarieven te laag. Wat natuurlijk klopt als ik mijn gewerkte uren tegenover mijn uurtarief zet. (Het is dat ik het gewoon ontzettend leuk vind om te doen.). Wat ik vaak hoor, is dat potentiële klanten mijn fotoshoot duur vinden en verder gaan shoppen.
Een basisinkomen voor iedereen zou uitkomst bieden. Dat wordt echter te duur gevonden door de regerende partijen. Maar het probleem wat er nu is, is iets wat in veel sectoren speelt. Alles moet tegenwoordig zo goedkoop mogelijk geproduceerd worden. in de supermarkten wil de consument alles goedkoop hebben. En helaas willen veel mensen dat in onze sector ook. Het ligt dus helaas niet alleen aan de politiek maar ook aan de instelling van de consument.
Hallo Jolanda, dat is een goed punt dat je aansnijdt. Uiteindelijk moet ieder zich realiseren dat je met je koopgedrag een belangrijke “stem” hebt!
in Brabant hebben we een provincie bestuur gekregen die alle cultuur subsidies wil afschaffen en er is geen gedeputeerde voor cultuur meer om mee te beginnen.
Ik weet het niet meer..
Ha Monique, ja ik weet het. Ben zelf voorzitter van de adviescommissie daar. Wat er nu gaat gebeuren met de adviezen is onduidelijk.